Өңеш қатерлі ісігінің гистологиялық типтерін эпидемиологиялық тенденцияларын және онымен байланысты қауіп факторларын зерттеу: әдебиетке шолу

Аңдатпа

Өзектілігі: Өңеш қатерлі ісігі – әлемнің көптеген бөліктерінде денсаулық сақтаудың күрделі мәселесі болып табылады. Өңеш қатерлі ісігінің дамуы әртүрлі қауіп факторларымен байланысты көп факторлы процесс болып табылады. Әртүрлі этиологиялық факторларды, соның ішінде генетикалық, диеталық, инфекциялық, ауыз қуысының денсаулығын және онымен байланысты ауруларды талқылайтын көптеген зерттеулер жүргізілді. Бұл қысқаша шолу қатерлі ісік эпидемиологиясына жан-жақты шолу жасайды және өңеш қатерлі ісігінің анықталған және күдікті қауіп факторларын нақты гистологиялық типтер бойынша бағалайды.

Зерттеудің мақсаты – өңеш қатерлі ісігінің дамуындағы қауіп факторлары мен генетикалық бейімділік арасындағы қарым-қатынасқа баса назар аудара отырып, екі түрлі гистологиялық субтиптерге ерекше назар аудара отырып, кешенді эпидемиологиялық зерттеу жүргізу болып табылады.

Әдістері: Әдебиеттерді шолу келесі мәліметтер базасындағы ғылыми жарияланымдарды іздеуді қамтыды: PubMed, Medline, Cochrane Lab, Google Scholar ғылыми іздеу жүйесін қолдану арқылы. Іздеу тереңдігі – 10 жыл.

Әдебиеттерге шолу мыналарды қамтиды: эпидемиология, өңеш қатерлі ісігінің қауіп факторларының байланысының күшін сипаттайтын және бағалайтын зерттеулер. Шолу тек ересектерге арналған барлық зерттеулерді, ағылшын тілдеріндегі жарияланымдарды, сондай-ақ нақты тұжырымдары бар басылымдарды қамтиды;

Шығарылу критерийлеріне жағдайлар сериясы, жағдай туралы есептер, редакциялық мақалалар және конференция тезистері кірді.

Барлығы 462 дереккөз табылып, талдауға 45 ғылыми жарияланым енгізілді.

Нәтижелерi: Зерттеулер өңештің қатерлі ісігіне сезімталдықты бірнеше факторлардың жоғарылататынын көрсетеді, соның ішінде темекі тұтыну, алкогольді шамадан тыс тұтыну, опиоидтерді теріс пайдалану, ыстық тамақ пен сусындарды тұтыну, гастроэзофагеальды рефлюкс ауруы, семіздік, асқазанның атрофиясы, ауыз қуысының гигиенасы нашар болуы, өңеш микробиотасының өзгеруі, субоптимальды емес диеталар, вирустық және бактериялық инфекциялар және т.б. Сонымен қатар, өңештің қатерлі ісік жасушаларының мутациялық профильдері TP53, NFE2L2, MLL2, ZNF750, NOTCH қоса алғанда, арнайы гендерде жиі мутацияларды анықтады.

Қорытынды: Жалпақ жасушалық карцинома қатерлі ісігінің патогенезі оның пайда болуына ықпал ететін көптеген мойындалған қауіп факторларымен бірге көп факторлы қасиеттерді көрсетеді. Керісінше, өңеш қатерлі ісігінің аденокарциномасының этиологиясы салыстырмалы түрде белгісіз болып қала береді, бұл оның негізгі қоздырғыш механизмдерін анықтау үшін үздіксіз зерттеулерді қажет етеді.