КОЛОРЕКТАЛЬДІ ОБЫРЫ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ: ӘДЕБИ ШОЛУ.
Кілт сөздер:
тоқ ішек ісігі, науқастың өмір сапасы, EORTC QLQ-CR-2, лингвистикалық валидация, қатерлі ісікАңдатпа
Өзектілігі: GLOBOCAN бағалауы бойынша 2020 жылы колоректальды обырдың (КРО) 1,9 миллион жаңа жағдайы және тоқ ішектің обырынан 935,000 өлім анықталды, бұл онкологиялық аурудың әрбір 10 жағдайының бірі мен өліміне әкеліп соғады. Қазақстан Республикасының (ҚР) онкологиялық қызметінің мәліметтері бойынша, 2019 жылы КРО барлық локализацияның арасында аурушаңдық пен өлім -жітім бойынша 5 -ші орынды иеленді. Өмір сүру ұзақтығы 5 жылдан асса, науқастардың жағдайы мен емнің тиімділігін анықтайтын негізгі критерийлердің бірі - өмір сапасы. Аурудың адамға, отбасына және қоғамға толық әсерін бағалау үшін өмір сүру сапасын түсіну маңызды.
Берілген зерттеудің мақсаты: Колоректальды қатерлі ісікпен ауыратын науқастардың өмір сүру сапасының көрсеткіштерін зерттеу және сол арқылы ҚР EORTC QLQ-CR-2 сауалнамасының қазақша валидациясын енгізу.
Зерттеу нәтижелері: әлемде КРО бар науқастардың өмір сапасы физикалық, психикалық, әлеуметтік және клиникалық аспектілер бойынша салыстырмалы түрде төмен. Өмір сапасына әсер ететін маңызды факторлар жыныстық дисфункция, стомасы бар науқастардың өз денесіне қанағаттанбауы, созылмалы қайталанатын диарея, күйзеліс белгілері және жоғары шаршау болды. Науқастардың өмір салты, жасы, жынысы, аурудың сатысы, адамның психоэмоционалды жағдайы - мұның бәрі КРО бар науқастардың өмір сапасына әсер етеді. Сондай -ақ, физикалық белсенділікте болған КРО бар науқастар физикалық белсенді емес науқастарға қарағанда өмір сүру сапасы жоғары болғандығы туралы хабарлағанын атап өткен жөн.
Қорытынды: Бүгінгі күнге дейін ҚР-да КРО бар науқастардың өмір сапасының көрсеткіші бойынша зерттеулер жүргізілген жоқ. Осыған байланысты EORTC QLQ-CR-2 сауалнамасының қазақша нұсқасын қолдана отырып, КРО бар науқастардың өмір сапасын түсіну үшін зерттеу жүргізу қажет. ҚР БҒМ КНН AP09058432 жас ғалымдарды гранттық қаржыландыру аясында жақын арада біз осындай зерттеу жүргізуді жоспарлап отырмыз және нәтижелерімен бөлісетін боламыз.
Кілт сөздер: тоқ ішек ісігі, науқастың өмір сапасы, EORTC QLQ-CR-2, лингвистикалық валидация, қатерлі ісік.
