Химиотерапия алған науқастардың көру қабілетінің бұзылуымен байланысты өмір сапасын динамикалық бағалау
DOI:
https://doi.org/10.52532/2521-6414-2025-1-75-371Кілт сөздер:
химиотерапия, мақсатты терапия, көру қабілетінің бұзылуы, өмір сапасыАңдатпа
Өзектілігі: Онкологиялық ауруларды емдеуде қолданылатын химиотерапия және мақсатты терапия жиі көру функциясына әсер ететін жанама әсерлерді тудырады. Мұндай асқынуларға құрғақ көз синдромы, катаракта, кератопатия, ретинопатия және басқалар жатады, бұл пациенттердің өмір сүру сапасын айтарлықтай нашарлатуы мүмкін. Бұл мақалада көру қабілетінің бұзылуы бар онкологиялық науқастардың өмір сапасын бағалауға және осы жанама әсерлерді бақылаудың маңыздылығына баса назар аударылады.
Мақаланың мақсаты: көру асқынуларының пайда болу уақытына, олардың ауырлығына және қайтымдылығына ерекше назар аудара отырып, химиялық және мақсатты терапияның әсерінен туындайтын көру қабілеті бұзылған онкологиялық науқастардың өмір сүру сапасын зерттеу.
Материалдар мен әдістер: Зерттеуге 2012-2024 жылдар аралығында PubMed, Embase, Cochrane Library, Scopus, Web of Science және Google Scholar дерекқорларында жарияланған орыс және ағылшын тілдеріндегі 65 ғылыми мақалаға талдау жасалды. Іздеу кезінде химиотерапия, көру уыттылығы және қатерлі ісікке қатысты негізгі сөздер қолданылды. Зерттеуге мета-талдаулар, жүйелі шолулар, бақыланатын клиникалық зерттеулер және жеке жағдай есептері кірді.
Нәтижелер: Цисплатин және паклитаксел сияқты химиотерапевтік препараттар құрғақ көз синдромы, қызыл көз, катаракта және ретинопатия сияқты көру бұзылыстарын тудырады. Бевацизумаб және эрлотиниб сияқты мақсатты препараттар қасаң қабықтың зақымдануын, конъюнктивит пен увеитті тудырады. Көру қабілетінің бұзылуы пациенттердің өмір сүру сапасын айтарлықтай нашарлатады, оқу, көлік жүргізу және бет-әлпетті тану сияқты күнделікті тапсырмаларды орындауда қиындықтар тудырады. Бұл бұзылулар сонымен қатар ыңғайсыздықты, құрғақ көзді, жасты тудырады және көру өткірлігінің төмендеуіне әкелуі мүмкін. Сирек жағдайларда мұндай бұзылулардың салдары көру қабілетінің ішінара немесе толық жоғалуына әкеледі, бұл пациенттің әлеуметтік жұмысына және эмоционалдық жағдайына елеулі әсер етеді. Арнайы офтальмологиялық сауалнаманы қолдану жанама әсерлерді ерте анықтауға мүмкіндік береді, бұл пациенттердің өмір сапасын жақсартуға көмектеседі.
Қорытынды: Өмір сүру сапасын динамикалық бағалау химиотерапия мен мақсатты терапияны алатын пациенттердегі көру қабілетінің бұзылуын түсінуге және шешуге перспективалы көзқарасты білдіреді. Өмір сапасына әсер ететін уақытша өзгерістер мен контекстік факторларды ескере отырып, бұл әдістер емдеу нәтижелерін жақсартатын жеке араласуға жол ашады.