2021-2023 жж. Жамбыл облысы бойынша жатыр мойны обыры және адам папилломавирусының таралуын талдау
DOI:
https://doi.org/10.52532/2521-6414-2024-4-74-300Кілт сөздер:
жатыр мойны обырының алдын алу, , жатыр мойны обырының скринингі, жатыр мойны обырының алдын алу жолындағы кедергілер, жатыр мойны обырына дейінгі зақымданулар, жатыр мойны обырының алдын алудың заманауи стратегиялары.Аңдатпа
Өзектілігі: Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) жатыр мойны обырының (ршм) алдын алу және скринингі бойынша стратегиялары бар, алайда ршм сырқаттанушылығы мен осы аурудан болатын өлім-жітімнің жыл сайынғы көрсеткіштері әлі де әлемдік қауымдастықты оның алдын алу және ерте анықтау тәсілдерін жетілдіру жолдарын іздеуге мәжбүр етеді. РШМ алдын алу және ерте анықтау мүмкіндіктері практикалық онкогинекологиядағы ең күрделі болып табылады.
Зерттеудің мақсаты болып – Жамбыл облысы бойынша 2021-2023 жылдары жатыр мойны обырында адам папилломавирусының таралуы мен басым түрін анықтаумен бірге жатыр мойны обырымен сырқаттану көрсеткіштерін бағалау табылады.
Әдістері: Зерттеу 2021 жылдан 2023 жылға дейін Жамбыл облыстық онкология және хирургия көпсалалы орталығы (ЖОМЦОиХ ШЖҚ МКК) шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кәсіпорнында тіркелген РШМ диагнозы қойылған пациенттердің медициналық карталарының деректері негізінде жүргізілді.. Деректер категориялық айнымалылар үшін жағдайлардың жалпы санының жиілігі мен үлесі (%) ретінде сипатталды.
Нәтижелері: 2021 жылы Жатыр мойны обыры (ЖМО) бар науқастардың орташа жасы 29-83 жас аралығындағы 52 жасты құрайды.2022 жылы орташа жас 50 жасқа дейін төмендеді (28-73 жас). 2023 жылы халықтың орташа жасы 53,8 жасқа (33-82 жас) дейін өседі. Бұл пациенттер арасындағы жас динамикасын көрсетеді. Диагностиканың тиімділігі: 2023 жылы ЖМО-ның 99 жағдайы анықталды, оның 51% - ы адам папилломавирусына (АПВ) оң нәтиже берді.2023 жылы скринингтік бағдарламалардың тиімділігі едәуір артты, 2021 жылы 16 және 2022 жылы 8 жағдаймен салыстырғанда 23 скринингтік жағдай анықталды.
Қорытынды: Жамбыл облысы бойынша 2021-2023 жылдардағы деректерді талдау жатыр мойны обыры бар әйелдердің орта жасының өсуін анықтады, бұл одан әрі зерттеуді қажет етеді. Скринингтік бағдарламалардың жақсаруы және халықтың хабардарлығының артуы ерте кезеңдерде диагноз қойылған жағдайлардың көбеюіне әкелді, бұл емдеу нәтижелеріне оң әсер етеді. АПВ-ның, әсіресе оның 16 және 18 түрлерінің жоғары таралуы аясында бұл вирусқа қарсы уақтылы диагноз қою және вакцинациялау қажеттілігі әсіресе өзекті болып отыр.
