Асқазан обыры: эпидемиология және ерте анықтау мен емдеудің инновациялық технологияларын әзірлеу және енгізу перспективалары
DOI:
https://doi.org/10.52532/Кілт сөздер:
асқазан обыры, сырқаттану, өлім-жітім, көрсеткіштердің динамикасы, Қазақстанның өңірлері, скринингАңдатпа
Өзектілігі: Асқазан обыры - бұл асқазан шырышты қабығының жасушаларынан шығатын қатерлі эпителиалдық ісіктердің гетерогенді тобы, әлемнің көптеген елдерінде қатерлі ісіктердің ең кең таралған түрлерінің бірі. Бірақ, бірнеше рет жасалған әрекеттерге қарамастан, обырдың осы түрі бойынша ерте масштабты (скринингтік) анықтау технологиясына сенімді тәсілдер жоқ. Бұл әлемнің көптеген елдерінде асқазан обырының асқынған түрлерін кеш анықтаудың жоғары жиілігіне, науқастардың бір жылдық өлім-жітімінің жоғары болуына және олардың бес жылдық өмір сүруінің төмен болуына себепші болады. Қазiргi уақытта асқазан обыры бойынша толық скрининг аурудың жоғары деңгейi бар Жапонияда, Кореяда және Қытайда ғана жүргiзiледi.
Зерттеудің мақсаты – «Қазақ онкология және радиология ғылыми-зерттеу институты» Акционерлік қоғамының («ҚазОРҒЗИ» АҚ) мамандарының Қазақстандағы асқазан обырының жағдайы туралы жинақтаған жеке материалдарын, бірақ жекелеген елдердегі асқазан обырының эпидемиологиясы мәселелері бойынша әдеби деректерді ретроспективті талдау; әлемде асқазан обырын ерте анықтау бойынша скринингтердің түрлері мен нәтижелері туралы ақпаратты талдау.
Әдістері: Талдау үшін РЖ бойынша арнайы әдебиеттерден қол жетімді эпидемиологиялық көрсеткіштер, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі бекіткен ел бойынша жиынтықтағы (АХЖ 10 - С16) № 7 жыл сайынғы есептік нысандардан алынған деректер, Қазақстан бойынша статистикалық және талдамалық материалдармен жарияланымдар пайдаланылды. Сырқаттану мен өлім-жітім көрсеткіштерін есептеу үшін Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігінің Ұлттық статистика.
Нәтижелері: Қазақстанда 2021 жылдан бастап асқазан обырынан сырқаттанушылық пен өлім-жітімнің көпжылдық төмендеуі іске қосылған нысандардың жоғары жиілігі, науқастардың салыстырмалы жоғары өлімі мен бес жылдық өмір сүру деңгейінің төмендігі аясында РЖ сырқаттанушылықтың тұрақты өсуімен ауыстырылды. Бұл ретте әлемде халықтың асқазан обырын ерте анықтауға скрининг жүргізудің белгілі бір тәсілдерінің тәжірибесі бар.
Қорытынды: Елдiң көптеген өңiрлерiнде асқазан обырымен сырқаттанудың жоғары деңгейi соңғы жылдары оны ерте анықтауға скрининг жүргiзудiң оңтайлы нысандарын iздестiрудi және әзiрлеудi талап етедi, бұл асқазан обырынан өлiм-жiтiмдi азайтуға және науқастардың бес жылдық өмiр сүруiн арттыруға мүмкiндiк бередi.