2005-2022 жылдардағы алматы қаласындағы жатыр мойны обырымен сырқаттанушылық және өлім-жітім
Кілт сөздер:
жатыр мойны обыры, аурушаңдық, өлім-жітім, АлматыАңдатпа
Өзектілігі: Қазақстан Республикасында (ҚР) 2022 жылға арналған жатыр мойны обырының (ҚК) стандартталған сырқаттанушылық көрсеткіші 100 000 әйелге шаққанда 19-ды құрады, өлім-жітім деңгейі 100 000 әйел халыққа шаққанда 5,9 болды. 2022 жылға Қазақстан Республикасында жатыр мойны обырының жалпы өмір сүру деңгейі 59,6%-ды құрады (95% CИ: 50,7-54,2). 2008 жылдан бастап Қазақстан Республикасында жатыр мойны обырының Ұлттық скринингтік бағдарламасы жұмыс істейді, ол 30 жастан 70 жасқа дейінгі әйелдер арасында 4 жыл аралықпен жүргізіледі. Бүгінгі күнде Алматы қаласы, Қазақстан Республикасындағы қатерлі ісік ауруы мен өлім-жітім деңгейі жоғары қала болып қала береді.
Зерттеудің мақсаты – Алматы қаласы бойынша 2005-2022 жж. жатыр мойны обырынан сырқаттанушылық пен өлім-жітім
динамикасын талдау.
Әдістері: Құжаттаманың негізгі есепке алу және есептілік нысандарын пайдалана отырып, 2005-2020 жылдар аралығында Алматы қаласы бойынша жатыр мойны обырынан сырқаттанушылық пен өлім-жітім динамикасы мен құрылымына талдау жүргізілді. Статистикалық өңдеу SPSS23.0 көмегімен жүзеге асырылады.
Нәтижелері: Соңғы 18 жылда аурушаңдық деңгейі 100 000 әйелге шаққанда 16-дан 18,3-ке дейін өсуі және өлім-жітімнің тұрақты жоғары деңгейі байқалды, ол 2022 жылы 100 000 әйелге шаққанда 6,6 құрады. 2005 жылы жатыр мойны обырына шалдыққан 108 әйел анықталды, оның 70%-ы бірінші және екінші сатыдағы науқастар. 2022 жылы жатыр мойыны обырының 198 жағдайы тіркелді, оның бірінші сатысы 56,5% құрайды. Соңғы жылдары 30-34 жастан бастап айтарлықтай байқалатын жатыр мойны обырының жаңа жағдайларының тіркелу жиілігінің артуы байқалады. 40-44 жасқа дейін өседі. 2022 жылы жатыр мойны обырының 2005 жылмен салыстырғанда ең жоғары деңгейі «50-54 жастан» 40-44 жас тобына ауысты.
Қорытынды: Қазақстандағы жатыр мойны обырынан болатын аурушаңдық пен өлім-жітім көрсеткіштерін эпидемиологиялық зерттеу нәтижелері скринингті жақсарту, репродуктивті жастағы әйелдер арасында оны белсендіру, сондай-ақ HPV-ге тестілеуді қолдана отырып, вакцинация және скринингтік бағдарламаны енгізу қажеттілігін көрсетеді.
